Esra M.
4857 Sayılı İş Kanunu’ndakadın çalışanların hakları düzenlenmiştir. Şöyle ki;
-Analık izin hakkı; Kanunun 74/1 madde hükmü uyarınca, kadın işçilerin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz hafta olmak üzere toplam on altı haftalık süre için çalıştırılmamaları esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun olduğu takdirde, doktorun onayı ile kadın işçi isterse doğumdan önceki üç haftaya kadar iş yerinde çalışabilir. Bu durumda, kadın işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası sürelere eklenir. Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü hâlinde, doğum sonrası kullanılamayan süreler babaya kullandırılır. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren sekiz hafta analık hâli izni kullandırılır.
-Haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı; Kanunun m. 74/II hükmünde düzenlenen haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkı, kural olarak kadın işçiye tanınmıştır.
–Altı aya kadar ücretsiz izin hakkı; Kanunun 74/VI hükmü uyarınca, isteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir. (EKLENMİŞ CÜMLE RGT: 10.02.2016 RG NO: 29620 KANUN NO: 6663/22) Bu izin, üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
-Kısmi süreli çalışma hakkı; Kanunun13/V hükmü uyarınca, Bu kanunun 74 üncü maddesinde öngörülen izinlerin bitiminden sonra mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar bu maddeye göre ebeveynlerden biri kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bu talep işveren tarafından karşılanır ve geçerli fesih nedeni sayılmaz. Bu fıkra kapsamında kısmi süreli çalışmaya başlayan işçi, aynı çocuk için bir daha bu haktan faydalanmamak üzere tam zamanlı çalışmaya dönebilir. Kısmi süreli çalışmaya geçen işçinin tam zamanlı çalışmaya başlaması durumunda yerine işe alınan işçinin iş sözleşmesi kendiliğinden sona erer. Bu haktan faydalanmak veya tam zamanlı çalışmaya geri dönmek isteyen işçi işverene bunu en az bir ay önce yazılı olarak bildirir. Ebeveynlerden birinin çalışmaması hâlinde, çalışan eş kısmi süreli çalışma talebinde bulunamaz. Üç yaşını doldurmamış bir çocuğu eşiyle birlikte veya münferiden evlat edinenler de çocuğun fiilen teslim edildiği tarihten itibaren bu haktan faydalanır.
-Periyodik kontrol izni hakkı; Kanunun 74/IV hükmü uyarınca, Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz
-Süt izni hakkı; Kanunun74/VII hükmü uyarınca, Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
Yıllık izin bakımından çalışılmış gibi sayılan haller başlıklı Madde 55-b bendi uyarınca Kadın işçiler için 74 üncü madde gereğince doğumdan önce ve sonra çalıştırılmadıkları günler çalışılmış gibi sayılır. Çalışma süresinden sayılan haller başlıklı 66. Madde e bendi gereğince, Çocuk emziren kadın işçilerin çocuklarına süt vermeleri için belirtilecek süreler yine çalışma süresinden sayılır.
Ayrıca kanunun 72. Maddesi uyarınca maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında veya su altında çalışılacak işlerde on sekiz yaşını doldurmamış erkek ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. Yine 73. Maddesi uyarınca, sanayiye ait işlerde on sekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir.
Kadınlara tanınan bu haklar kadın işçiler açısından olumludur ancak işverenler kadın işçi istihdam etmek istememektedirler. Bu sebeple işyerlerinde belli oranda kadın işçi çalıştırma zorunluluğu getirilmeli, kreş ve gündüz bakım evleri arttırılmalı, okullarda devlet denetiminde okul saati dışında etüt merkezleri oluşturulmalıdır.
